Duurzame palmolie in België: zijn we er al? Een stand van zaken

Bij de presentatie van haar voortgangsverslag 2018 organiseert de Belgische Alliantie voor Duurzame Palmolie (BASP) een conferentie over de stand en toekomst van duurzame palmolie in België, Europa en de wereld. Sinds december 2015 gebruiken ledenbedrijven van de BASP uitsluitend gecertificeerde duurzame palmolie voor hun productie voor de Belgische markt. Vandaag de dag richten ze zich tot alle stakeholders, en de Belgische beleidsmakers in het bijzonder, om de volledige sector te helpen overstappen.

Waarom is België zo belangrijk?

Sinds haar oprichting in 2012 is de Belgische Alliantie voor Duurzame Palmolie (BASP) een vrijwillig initiatief van de sector, gebaseerd op de gemeenschappelijke overtuiging van organisaties dat duurzame palmolie de enige weg vooruit is. De ledenbedrijven van BASP zijn ondertussen in hun initiële doelstelling geslaagd om alleen gecertificeerde duurzame palmolie te gebruiken in hun voedingsmiddelen voor de Belgische markt vanaf december 2015. Ze werken momenteel aan nog strengere duurzaamheidscriteria om waardevolle bossen & veengebieden (met hoge koolstofvoorraden of High Carbon Stock)  te beschermen en volledige traceerbaarheid te garanderen.

De wereldwijde consumptie blijft stijgen en palmolie is momenteel de meest gebruikte plantaardige olie ter wereld, waarbij het totale EU-verbruik de wereldwijde productie van veel plantaardige oliën overtreft. Omdat de vraag naar palmolie groot blijft, is de BASP ervan overtuigd dat de enige weg vooruit erin bestaat om duurzame palmolie actief te promoten en ondernemingen, ngo’s en overheden te overtuigen om de alliantie bij te treden in haar streven. Palmolie wordt gemaakt van het meest productieve oliegewas. Door dit gewas te vervangen zou onze ecologische voetafdruk minstens zes keer groter worden. Bovendien is veertig procent van de palmolieproductie in handen van kleine boeren, zogenaamde small holders, die er hun inkomen mee verdienen. Als een van de grootste Europese verbruikers van palmolie en door zijn ligging in het hart van Europa is België ideaal geplaatst om het voortouw te nemen op het vlak van duurzame palmolie.

Jelmen Haaze, secretaris-generaal van de BASP voegt toe: “Ondanks zijn relatief kleine omvang is België een belangrijk land voor de invoer en het gebruik van palmolie. In ons exportgerichte land gebruiken vele Belgische voedingsbedrijven palmolie in hun recepten en producten. Daarom is het cruciaal dat Belgische besluitvormers en stakeholders samen een constructieve dialoog voeren en nagaan hoe we het gebruik van duurzame palmolie kunnen stimuleren in België en daarbuiten.”

BASP-leden ijveren verder voor duurzame palmolie

Om het gebruik van duurzame palmolie te stimuleren zullen de BASP-leden de vooruitgang in de sector blijven volgen via zelfrapportering en zullen ze starten met de implementatie van regelmatige, externe audits. Jaarverslagen (zoals het huidige BASP Progress Report 2018) zullen bijdragen tot efficiënte, tijdige verslaggeving over resultaten, en steekproeven zullen de trends bevestigen en het vertrouwen van de stakeholders en consumenten sterken.

De BASP zal zich ook tot andere bedrijven richten om de steun voor duurzame palmolie te versterken en de alliantie zal de minst geavanceerde ondernemingen helpen overstappen naar duurzaamheid door te informeren, op te leiden en de wetenschappelijke en technologische evoluties op de voet te volgen.

Een ambitieus Belgisch beleid rond duurzame palmolie

In het kader van de wereldwijde uitdagingen op het vlak van palmolie en het bestaande Belgische BASP-initiatief moedigt de BASP Belgische beleidsmakers en belangengroepen aan om een specifiek beleid rond duurzame palmolie uit te bouwen:

1. Er moet een sectorale overeenkomst opgesteld worden. De BASP zal het initiatief nemen en de stakeholders uitnodigen tot een constructieve dialoog om na te gaan hoe we het gebruik van duurzame palmolie kunnen stimuleren in België. De BASP zal specifieke controles en verreikende verbintenissen definiëren en legislatieve, financiële en maatschappelijke steun promoten.
2. Er moet een openbaar-aanbestedingssysteem opgezet worden. De Belgische overheden kunnen het voorbeeld geven door 100 % duurzame-palmolieproducten in te kopen en door normen voor overheidsopdrachten te definiëren en deze te delen met andere overheidsinstanties.
3. Er moet ontwikkelingssamenwerking georganiseerd worden. Duurzame palmolie kan een hoofdpunt zijn in de Belgische programma’s voor ontwikkelingssamenwerking. We moeten producenten bijstaan, in het bijzonder kleine boeren (small holders), door hen continu toegang tot België en de EU-markt te verlenen. Dit kan door middel van initiatieven in samenwerking met ngo’s (overheid-ngo samenwerkingen, omdat gemarginaliseerde producenten hun productie en kwaliteit niet kunnen handhaven en al helemaal niet verbeteren) of door programma’s met de lokale overheid (overheid-overheid projecten).

De EU als voorvechter van duurzame palmolie

De BASP is ervan overtuigd dat de Europese Unie beleidslijnen moet uitwerken om over te stappen naar 100 % duurzame palmolie in Europa. Het kan zelfs nog beter: de totale productie moet zo duurzaam worden dat ze minstens beantwoordt aan de definities van de alliantie of nog beter doet.

Enkele mogelijke acties op Europees niveau:

1. De EU moet regels vastleggen in bilaterale overeenkomsten (verdragen voor vrije handel of ontwikkelingssamenwerking).
2. Er moeten duurzame productienormen vastgelegd worden voor alle palmolieproducerende landen.
3. De EU kan de positie van producenten, en dan vooral kleine boeren en lokale overheden, versterken via overheidsopdrachten en door de duurzaamheid van palmolie op te nemen in aanbestedingsrichtlijnen.
4. Ten slotte kan de EU gezamenlijke communicatie ondersteunen, waarbij alle spelers geïnformeerd worden over de positieve effecten die een overstap naar duurzame palmolie met zich meebrengt.

Jelmen Haaze, secretaris-generaal van de BASP, besluit: “In een context waarin handelsvraagstukken centraal staan in het mondiale debat kan de overstap naar duurzame palmolie niet behandeld worden als een louter technische kwestie. Beslissingen die hier of in productielanden genomen worden, hebben een mondiale impact. We staan voor fundamentele keuzes. Als we de wereld duurzaam willen voeden moet er een inclusief debat komen waarbij alle spelers betrokken zijn. De BASP belichtte enkele belangrijke beleidsmaatregelen waarmee beleidsmakers een verschil kunnen maken. De alliantie richt zich tot andere stakeholders om samen actie te ondernemen.”

Voor meer informatie: het BASP Progress report 2018 en de Belgische visietekst, voorgesteld op de conferentie op vrijdag 7 december, zijn beschikbaar op de website www.duurzamepalmolie.be en als bijlage.